خیانت جنگی در حقوق بین الملل

 

بخش مهمی از مباحث حقوق بشر دوستانه به نظام بندی ابزار و روش های جنگ پرداخته است .اصل مهم حاکم بر مسئله آنست که طرفین مخاصمه در انتخاب شیوه های نبرد آزاد نیستند و نمی توان به منظور شکست دشمن و یا کسب مزیت نظامی به هر طریقی متوسل شد . در عبارتی ساده ، خشونت نیز تابع محدودیت است و صرف شروع جنگ بین متخاصمان هر رفتاری را از سوی آنها توجیه نمی نماید .یکی از اصول کلاسیک حقوق بشر دوستانه ، که از ابتدای مدون سازی آن ، مد نظر تهیه کنندگان قرار گرفته است قاعده ی منع خیانت در جنگ است ،اما در کنار آن مطالعه ی تاریخچه ی در گیری های مسلحانه نشان می دهد ، حیله وفریب هیچگاه در جنگ ها ممنوع نبوده است ، و اقداماتی نظیر شبیخون ، استتار ، تظاهر به حمله ، تظاهر به آرامش و عدم تحرک نظامی و انتشار اطلاعات کذب جهت تضعیف روحیه ی دشمن یا گمراه کردن او ، سابقه ای دراز دارد .

ممنوعیت خیانت ومشروعیت حیله نیازمند تفکیک میان این دو تاکتیک جنگی است ، که در مقررات لاهه در فضایی خاکستری قرار داشته ، اما ماده ی 37پروتکل اول الحاقی به کنوانسیون های ژنو سعی کرده ، با ارائه ی تعاریفی از این مفاهیم و همچنین مثال هایی روشن و قابل درک این ابهام را برطرف نماید .

تظاهر به عدم قابلیت نبرد ، تظاهر به وضعیت غیر نظامی و تظاهر به قصد مذاکره طبق این ماده در تعریف خیانت می گنجند .

لحن ماده ی 37 در ارائه ی مصادیق حیله و خیانت تمثیلی بوده و قصد محدود کردن آن را به موارد برشمرده نداشته است.

از اینرو جهت تشخیص مرز این دو مفهوم وتعیین دامنه ی دقیق ممنوعیت خیانت ، بررسی عناصر دقیق آن لازم می نماید ، که مباحثی از تحقیق حاضر به آن پرداخته است .همچنین علل ممنوعیت خیانت جنگی و تبعات سوء چنین اقداماتی در میدان مخاصمه مد نظر محقق قرار گرفته است .

در این تحقیق علاوه بر بررسی دقیق مفاهیم حیله و خیانت در جنگ ، مطالعه ی موارد مناقشه زا ووضعیت خاص جنگ دریایی ، مبانی ممنوعیت خیانت جنگی در حقوق مخاصمات مسلحانه پرداخته و آثار حقوقی چنین اقداماتی را مطالعه می کنیم .

هرچند درکل مفهوم ضمانت اجرا در حقوق بین الملل با چالش مواجه است ، اما حقوق بشر دوستانه از شاخه هایی است که بویژه پس از جنگ جهانی دوم ، تضمینات موثری برای آن مقرر شده است .

از اینرو مسئولیت فردی ودولتی ناشی از خیانت جنگی نیز مورد بررسی قرارگرفته است.

فهرست مطالب

مقدمه                                                                 

طرح تحقیق

1)بیان مساله

2) هدف تحقیق

3)اهداف تحقیق

4)سؤالات تحقیق

5)فرضیه های تحقیق

6)تعریف متغیر ها و مفاهیم

7)مشکلات تحقیق

8)ادبیات تحقیق

9)ساختار تحقیق

فصل اول:

مفهوم خیانت جنگی و تفاوت آن باحیله ی جنگی

بخش اول :

مفهوم و مصادیق خیانت جنگی

بند یک :

مفهوم خیانت جنگی

الف)سابقه ی تاریخی خیانت جنگی

ب)عناصر خیانت جنگی

بند دوم:

مصادیق خیانت جنگی

الف) مصادیق مقرر در ماده ی 37 پروتکل اول:

1)تظاهر به قصد مذاکره یا تظاهر به تسلیم با پرچم سفید

2)تظاهر به عدم امکان مبارزه به جهت بیماری یا جراحت

3) تظاهر به وضعیت "غیر رزمنده و غیر نظامی "

4) تظاهر به وضعیت مورد حمایت با استفاده از علائم ، نشانه ها

 و لباس های UN یا دول بی طرف یا غیر طرف متخاصم

ب)سوء استفاده از علائم و نشانه های حمایت شده

1)علائم ونشانه های حمایت شده

1-1)پرچم سفید

1-2) صلیب سرخ ، هلال احمر

1-3) دیگر سمبل های حمایت شده در کنوانسیون ها

1-4)علائم حمایتی مقرر در پروتکل الحاقی 1977 به کنوانسیون های ژنو 1949

1-5 ) علائم حمایت شده ی کنوانسیون 1907 لاهه

1-6) سیگنال های حمایتی

2)مفهوم سوء استفاده

ج) سلاح های با تاخیر عمل کننده

د) سوء استفاده از پرچم ، نشان و لباس های نظامی دشمن

بند سوم

خیانت جنگی در مبارزه با تروریسم

الف)وضعیت مبارزه با تروریسم به عنوان مخاصمه مدنظر حقوق بین الملل بشر دوستانه

ب) اعمال ممنوعیت خیانت در مخاصمات غیر بین المللی

ج) وضعیت دستگیری خائنانه

بخش دوم

تفاوت حیله ی جنگی و خیانت جنگی

بند یک

تعریف حیله ی جنگی :

الف)تفکیک حیله ی مشروع و نامشروع

ب) مصادیق حیله مشروع

ج)مقایسه ی حیله نامشروع و خیانت جنگی

بند دوم

وضعیت های مورد مناقشه

الف- وضعیت جاسوسی در جنگ

ب) وضعیت ایجاد سپر انسانی

بخش سوم:

وضعیت خاص خیانت در جنگ دریایی و هوایی

بند یک

ابعاد خاص جنگ هوایی ودریایی

بند دوم

وضعیت کشتی های جنگی

بند سوم

وضعیت هواپیماهای جنگی

فصل دوم:

مبانی ممنوعیت خیانت جنگی و مسئولیت ناشی از آن

بخش اول :

هدایت عملیات جنگی

بند یک :

 سیر تحول تاریخی

بند دوم :

 محدودیت کاربرد روش ها و ابزار نبرد

الف ) قواعد کلی

1)ممنوعیت حمله ی کور و لزوم حمایت از غیر نظامیان

2)ممنوعیت درد و رنج مضاعف و غیر ضروری

3 )ممنوعیت تخریب گسترده ی محیط زیست

ب) ابزار نبرد

ج) روش های نبرد

د) حمایت های بشر دوستانه ی خاص

1)مجروحان و بیماران

2)کارکنان مذهبی نیروهای مسلح

3)اهداف فرهنگی

4)دول بی طرف

5)کارگاه ها و تاسیسات دارای نیروهای خطرناک

بند سوم :

ممنوعیت روش های خائنانه

بخش دوم:

دلایل ممنوعیت خیانت جنگی

بند اول:

نقض اصل شرافت سربازان در میدان نبرد

بند دوم

نقض اصل حسن نیت

بند سوم

تضعیف حقوق بشر دوستانه

الف)خنثی سازی وضعیت های مورد حمایت

ب) امکان ایجاد حملات کور

بخش سوم:

 مسئولیت بین المللی ناشی از خیانت جنگی

بند یک:

مسئولیت دولت ها ناشی از نقض حقوق بشر دوستانه

الف)کلیات مسئولیت

ب)قابلیت انتساب ارتکاب خیانت جنگی به دولت

ج) مسئولیت ناشی از عدم مجازات

بند دوم :

عوامل زایل کننده ی وصف متخلفانه تخلفات حقوق بشر دوستانه

الف) رضایت

ب) دفاع مشروع

ج) ضرورت

د)اضطرار

ه) اقدامات متقابل

ی) فورس ماژور

بخش چهارم:

مسئولیت فردی ناشی از خیانت جنگی

بند اول

بررسی خیانت به عنوان جنایت جنگی

الف) مسئولیت افراد در ارتکاب جنایات جنگی

ب)خیانت:نقض فاحش حقوق بشردوستانه

ج) تلاش نا موفق به ارتکاب خیانت جنگی

بند دوم

عوامل رافع مسئولیت فردی

نتیجه

فهرست منابع